Stel je de volgende situatie voor:
tijdens De Graafschap - N.E.C. loopt van de Pavert in de 80e minuut, bij de
stand van 1-1, op de aanvoerder van de Nijmegenaren af en staat even te
overleggen. Na een kort moment lopen ze samen op de scheidsrechter af, die
het spel stil legt. Er wordt wat heen en weer gepraat en vervolgens verlaten
de spelers het veld. Ze zijn een gelijkspel overeengekomen. Ondenkbaar en
niemand zou het accepteren. Bij voetbal ga je tot het gaatje. Soms zie je
nog wel eens dat de bal de laatste 10 minuten wat lusteloos heen en weer
wordt gespeeld, niemand durft nog risico te nemen, maar de speeltijd wordt
vol gemaakt.
Hoe anders is dat bij ons edele schaakspel. Daar wordt soms op de meest
wonderlijke momenten besloten om niet verder te spelen en het punt te delen.
Eigenlijk vind ik remise overeenkomen bij het schaken een vreemd gebruik,
dat misschien wel verboden moet worden. De mogelijkheid van remise
overeenkomen doet ook iets geks met mij. Het maakt dat ik soms niet door
durf te spelen. Moet je bij voetbal eens mee aankomen! Ik heb dan ook grote
bewondering voor mensen die nooit remise aanbieden en altijd willen
doorspelen. Misschien moeten we dan ook wel afspreken dat je door schaakt
tot alle winstkansen echt verkeken zijn, of als één van beide eeuwig schaak
kan afdwingen. Je schaakt in ieder geval door tot de 1e tijdscontrole
behaald is of er bijvoorbeeld 40 zetten gedaan zijn. (Ik heb overigens ook
nog nooit een kind van Stap 1 remise zien aanbieden, het komt gewoon niet in
ze op!)
Nou zeg ik dit alles vooral omdat ik er zelf een handje van heb om
vroegtijdig remise voor te stellen of aan te nemen. In de meeste gevallen
speelt angst om te verliezen een grote rol daarin. In december liet ik een
partij tegen Micha zien die eindigde in eeuwig schaak waar angst om door te
spelen bij ons beide een rol speelde. Tijdens Tatasteel had ik er weer last
van. Eigenlijk schaam ik me een beetje om het u te laten zien, maar ach
misschien leer ik er dan eindelijk iets van en het is hopelijk voor uw
vermaeck.
Ik had de 1e partij tijdens de Dag4kampen van Tata jammerlijk verloren. Een
blunder kostte mij een stuk en ik kon opgeven. Dan begin je in zo’n korte
4kamp toch wat angstig aan je 2e ronde. Niet in de trant van "er moet
gewonnen worden”, maar meer in de trant van ”er mag niet opnieuw verloren
worden”. Zo werkt dat in ieder geval bij mij. De partij begon goed. Ik
speelde allemaal gezonde zetten en na 15 zetten kon ik zelfs een kwaliteit
winnen. Kat in het bakkie zou je zeggen, maar het vervolg verliep wat
stroef, ik kon geen goed plan vinden en hij had wel veel pionnen op zijn
Damevleugel. Toen gebeurde het. Na het uitvoeren van zijn 28e zet, Txb2,
bood mijn tegenstander mij remise aan in onderstaande stelling:
(Stelling na 28.Txb2)
Natuurlijk kan ik zijn pion op d5 slaan, maar wat nu als die overige pionnen
naar voren stormen? Weegt dat niet op tegen die kwaliteit? Stel je voor dat
ik dit zelfs nog ga verliezen, dan ben ik echt een schlemiel. Kortom, in een
voor mij gunstige stelling, met nog voldoende tijd op de klok, nam ik remise
aan. Allemaal door angst ingegeven. Als er een arbiter naast had gestaan die
mij erop gewezen had dat ik tot de 40e zet moest doorspelen had ik de partij
waarschijnlijk wel gewonnen, maar die regel is nog niet ingevoerd.
Met een half punt de laatste ronde in. Een half punt en knagende twijfel of
ik nog wel kon winnen, geen goede houding om een partij te beginnen. Ik
speelde een opening die ik anders nooit speel en ook niet voorbereid had,
vraag me niet waarom. Rond de 13e zet stond ik nog redelijk, maar zelf was
ik ervan overtuigd dat ik slecht stond. Gelukkig speelde mijn tegenstander
niet al te nauwkeurig en op de 21e zet stond de volgende stelling op het
bord:
(Stelling na 21.Txe4)
Wit heeft zojuist met zijn toren op e4 geslagen en ik sta hier wel lekker.
21..c5 is een fijne zet om te spelen, maar ik was bang dat hij dan op a7 zou
slaan. Dat kan natuurlijk helemaal niet, omdat na 21..c5! 22.Dxa7 de Dame
wordt gevangen met 22…Ta8. Allemaal niet gezien. Ik speelde hier 21..La8 en
hoorde mezelf remise aanbieden dat na enig nadenken aangenomen werd. De
dagen erna voelde ik op de vraag ”hoe was Tata?” me toch een beetje een
slappe zak. Gelukkig maakte het goede gezelschap waarin ik verkeerde veel
goed, maar de kater bleef een beetje.
Twee weken terug mocht ik op de clubavond tegen Iloy aantreden. Het werd een
echt gevecht. Ook deze partij eindigde binnen 40 zetten in remise, maar hoe
anders dan mijn partijen op Tata. In het beveiligde gedeelte kunt u hem in zijn geheel naspelen
(klik hier). In onderstaande stelling heb ik, met
zwart, een goede aanval opgebouwd en heeft wit zojuist 26.d6 gespeeld om het
mat op g2 te voorkomen. Die zet liet Iloy vergezellen met een remiseaanbod, tsja wat nu?
(Stelling na 26.d6)
Ik was ervan overtuigd dat ik gewonnen stond, maar kon geen plan vinden om
verder te spelen. Terwijl Iloy nog ruim een uur op de klok had, had ik
slechts iets meer dan een kwartier. Toch maar aannemen? Nee, na Tata was dat
geen optie. Ik speelde hier, na zeer lang nadenken, de verliezende zet
26…Le5?? Het idee is dat wit na 27.Txe5 mat gaat en na 27.Dxe5 zijn Dame
verliest (27…Tf1+) voor een toren. Echter direct nadat ik de zet gespeeld
had zag ik dat wit eerst 27.De8+ Kg7 28.Dxe5+ kan spelen en door dit
tussenschaakje verlies ik gewoon mijn loper. Hoofdschuddend liep ik wat door
de zaal. “Besluit ik geen remise overeen te komen speel ik onmiddellijk een
verliezende zet” Tot mijn opluchting overzag Iloy dat tussenschaakje ook en
speelde 27.Dxe5. Na 27…Tf1+ 28.Txe1 Dxe5 29.d7 was de volgende spannende
stelling op het bord gekomen.
(Stelling na 29.d7)
Die witte pion is levensgevaarlijk, de zwarte Dame heeft geen andere keus
dan deze te bewaken en ook wit komt niet verder. Na 29…Dd6 30.Te1 Kg7 31.Te8
Dd1+ is het eeuwig schaak. Een mooi slot van een spannende partij en een
remise waar ik niet ontevreden over ben. Vooral omdat ik een paar zetten
eerder een remiseaanbod afsloeg.
Nog heel even terug naar de stelling na 26.d6. Thuis ben
ik onmiddellijk de partij gaan analyseren, om te ontdekken dat de winnende
voortzetting hier 26…Dd3! is. Er dreigt Tf1+ en samen met de Loper, die naar
g1 gaat, wordt de witte Koning uitgerookt. Niet eenvoudig om te zien, voor
mij dan, maar wel mooi.
Jos liet me van de week een partij zien, waarin hij ook materiaal voorstaat,
maar niet verder komt. Hij had hem online gespeeld. Hierin staat hij met
zwart een Dame tegen een Toren voor, maar kan moeilijk progressie boeken.
Je zou zeggen dat zwart dit makkelijk
kan winnen, maar zo eenvoudig is het niet. De witte pionnenstelling is
lastig open te breken en dat moet, anders kom je niet verder. Ik heb er
vannacht (ik had nachtdienst, maak u geen zorgen) lang naar gekeken, maar
kon, ook met behulp van schaakengines, geen duidelijke winstvoortzetting
vinden. Het is lang duwen en trekken om een beetje verder te komen. Je moet
er maar zin in hebben.
En nu ik er nog eens over nadenk is dat remise overeenkomen misschien toch
niet zo gek. Het ligt in de aard van het schaakspel besloten, net als
voortijdig opgeven. Ook dat doen voetballers niet, maar bij schaken moet je
er niet aan denken dat iemand die verloren staat doorspeelt tot hij mat
staat. Toch wil ik hierbij afspreken dat u dit seizoen verder geen enkel
remiseaanbod van mij aanneemt en mij ook geen remise meer aanbiedt. Gewoon
om bij mij een beetje karakter en strijdlust te kweken.
Niels van der Mark
